به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی و فناوری، مهدی قلعه نوی در نشست کارگروه تخصصی علوم و فناوریهای نوین شورای عالی ایرانیان خارج از کشور با موضوع «اقدامات انجام شده درخصوص جذب و همکاری با متخصصان ایرانی خارج از کشور» گفت: در همکاری با سایر نهادها، دستگاه‌ها و فعالان این حوزه زمینه برای جذب و ماندگاری نخبگان در قالب اقامت کوتاه مدت و بلندمدت فراهم شده است.
وی افزود: همچنین با هدفمند کردن بورسیه ها و روند جذب دانشجوی بین‌المللی در دانشگاهها، زمینه برای جذب نخبگان بیش از گذشته فراهم شده است و اخیرا با حمایت معاونت علمی و فناوری از ۱۰۰ نفر برتر کنکور افغانستان ۷۵ نفر جذب دانشگاه های برتر کشور شده‌اند.
ضرورت نهادسازی و سیاستگذاری در حوزه مهاجرت
بهرام صلواتی مدیر رصدخانه مهاجرت ایران در این نشست با تاکید بر ضرورت نهادسازی و اجرای برنامه‌های سیاستی مدون و یکپارچه در حوزه مهاجرت و جذب نخبگان گفت:در حال حاضر بر اساس آمارهای بین المللی حدود ۶۰ هزار دانشجوی ایرانی در حال تحصیل در سایر کشورها داریم. همچنین جمعیت دانشجویان بین المللی کل جهان ۶.۱ میلیون نفر هستند.
به گفته این پژوهشگر حوزه مهاجرت، میل به مهاجرت ابتدا از جنس کسب دانش و تجربه و نیاز آموزشی بوده و به تدریج از سال ۲۰۰۷ به این سو، انگیزه‌های اقتصادی و کاری نیز دخیل می‌شود. یکی از پیشران‌های بازگشت و چرخش نخبگان، پیوندهای خانوادگی است و ایرانی‌ها تمایل دارند که با کشور، خانواده و اقوام خودشان در ایران ارتباط داشته باشند.
صلواتی با تاکید بر ضرورت برنامه‌ریزی و سیاستگذاری راهبردی و منسجم در حوزه مهاجرت افزود: تا زمانی که به یک هم افزایی و تفاهم مشترک نرسیم و در رویارویی با برنامه های جذب نخبگان کشورهای همسایه، برنامه ریزی و سیاستگذاری دقیق و مدون نداشته باشیم، نمی توانیم در جذب نخبگان موفقیت حاصل کنیم.
وی با اشاره به برنامه‌های حمایتی برای جذب و بازگشت نخبگان گفت: در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بنیاد ملی نخبگان، این روند برای بازگشت نخبگان آغاز شده است و تاثیر آن را اکنون در فعالیت دانش‌آموختگان ایرانی دانشگاه‌های برتر جهان در شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت های خلاق و استارتاپ‌ها و مراکز علمی و پژوهشی کشور مشاهده می‌کنیم.
صلواتی ادامه داد: طرح بازگشت نخبگان با رویکردی پویا و فعال منجر به ایجاد ادبیات و فرهنگ بازگشت آنان در بخش علمی، دانشگاهی و کسب و کارهای دانش‌بنیان شد.
مدیر رصدخانه مهاجرت ایران با اشاره به اجرای طرح های فعال تاکید کرد: باید سیاست‌ها را به طور جامع و تعاملی اندازه گیری و سنجش کنیم و به فهم دقیقی از میزان اثرگذاری آن برسیم در غیر این صورت نمی توانیم توفیق یا عدم توفیقمان را بسنجیم. در این عرصه نیازمند سیاستگذاری، نهادسازی، هماهنگی، هم‌افزایی و اندازه‌گیری دقیق هستیم.
صلواتی از اهمیت اجرای گفتمان سازی فعال در سطح فعالان اجتماعی گفت و ادامه داد: توجه به برنامه‌های فعال در کشور و ضرورت سیاستگذاری‌های هدفمند از الزامات بازگشت متخصصان و جذب دانشجویان و نخبگان ایرانی و غیر ایرانی است.
وی بر اتخاذ راهبردهای پیش‌دستانه و هوشمند برای جلوگیری از سوء استفاده های رسانه‌های معاند از مقوله مهاجرت ایرانیان تاکید کرد و گفت: تقویت و انتشار منظم شاخص‌های کلیدی در حوزه مهاجرت برای سیاستگذاری داده‌محور و ایجاد پایگاه داده و بانک اطلاعاتی جامع از دیگر ضرورت‌ها برای شناخت وضعیت مهاجرت، بازگشت و ماندگاری ایرانیان و استفاده از مهاجرت به مثابه یک فرصت است.
جذب و مشارکت همکاری بیش از ۲۳۰۰ نفر از نخبگان ایرانی
علی حسینی معاون توسعه روابط علمی و سرمایه انسانی مرکز تعاملات بین‌الملل معاونت علمی و فناوری در ادامه گفت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بنیاد ملی نخبگان از سال ۱۳۹۴ موضوع مهاجرت نخبگان و استعدادهای برتر را مورد توجه قرار داده‌اند.
وی ادامه داد: رویکرد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نسبت به مهاجرت، چرخش نخبگان است و کسب دانش و ارتقای علمی و فناوری را منفی تلقی نمی کند و می‌کوشد تا ارتباط و تعامل نخبگان با کشور را حفظ و زمینه استفاده از ظرفیت‌های آنان استفاده شود.
حسینی، با اشاره به این که تلاش شده است تا برخی از چالش‌های بازگشت نخبگان حل شود ادامه داد: مشکلات متعددی چون قطع ارتباط موثر با مراکز علمی و فناوری، عدم آشنایی با وضعیت علمی و فناوری کشور، خدمت سربازی، ارتباط با مراکز پژوهشی تخصصی مرتبط در داخل کشور و نحوه تردد از مشکلاتی بود که برای بازگشت و همکاری وجود داشت. تلاش شد با ایجاد ظرفیت همکاری در قالب پروژه‌های یک ساله یا دو ساله به شکلی که ارتباط فرد نخبه با خارج از کشور قطع نشود، بتواند جای خود را برای فعالیت و نقش آفرینی در کشور باز کند.
وی با اشاره به همکاری نخبگان با شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز تخصصی علمی و فناوری کشور گفت: ظرفیت‌هایی مانند همکاری با مراکز علمی و فناوری، انتقال مهارت‌ها و قابلیت‌ها به کشورارتباط با استادان و محققان حوزه های مرتبط برای فارغ التحصیلان دکتری از دانشگاه‌های برتر خارج از کشور از محورهایی بود که اجرایی شد.
معاون توسعه روابط علمی و سرمایه انسانی مرکز تعاملات بین‌الملل معاونت علمی و فناوری به دستاوردهای این طرح اشاره کرد و افزود: در قالب این طرح، ۱۲۳۰ محقق پسادکتری جذب شد. همچنین ۲۸۵ طرح فناورانه، ۱۷۰ استاد مدعو و معین، ۴۲۰ استادیار جوان، ۳۰۰ کار آفرین جذب شد که تاسیس ۲۸۵ شرکت فناور و ۲۳۰۰ اشتغال مستقیم را به ارمغان آورد.
توجه به نوآوری‌ها در میزبانی از نخبگان
سیروس وطن خواه رئیس مرکز همکاری های تحوّل و پیشرفت ریاست جمهوری با اشاره به اهمیت رویکرد فعال در مقابل مقوله مهاجرت عنوان کرد: باید نوع نگاهمان به موضوع مهاجرت را مورد بازنگری قرار دهیم.
وی با تاکید بر استفاده از هوش مصنوعی و کلان داده در تحلیل داده‌ها و بانک‌های اطلاعاتی مربوط به حوزه مهاجرت گفت: استفاده از این فناوری ها می تواند کمک کننده باشد و تصویری روشن و جامع از حوزه مهاجرت، محدودیت‌ها و فرصت‌هایش به ما بدهد.
وطن‌خواه با اشاره به اهمیت بهره‌گیری از تجربیات جهانی در حوزه مهاجرت و چرخش نخبگان، افزود: توجه به سیستم نوآوری باز و عدم الزام برای بازگشت نخبگان در کنار استفاده از ظرفیت آن‌ها موضوعی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. همچنین کریدور توسعه صادرات و تبادل فناوری معاونت علمی و فناوری نیز می‌تواند در این مسیر اثربخش و راهگشا باشد.
وی خاطر نشان کرد: همچنین بین المللی سازی شرکت‌های داخلی و توجه به سایر رشته ها و علوم غیر پایه و فنی تر می تواند ظرفیت لازم را برای چرخش نخبگان ایجاد کند.
نظر شما